Bi pêşketina bazirganiya serbest, bi taybetî di salên 1990'î de, dikandarên Wanê gelek bazarên girseyî li deverên cuda yên bajêr ava kirin; Bazara Mezin a Rûs, Bazara Gel ya Ewropayê, Bazara Mezin a Gel, Bazara Gel a Tûşbayê û Bazara Îranê. Ev bazar ku navên welatên cuda li wan e, ji bo xelkên herêmî û geştiyaran bûne cihên populer. Ev bazar ku bi sedan dikan li wan hene û curbicur kelûpelên ji Îran, Iraq, Çîn, Hindistan û Rojhilata Dûr difiroşin, niha bi girtinê re rû bi rû ne.

 

Ji bilî krîza aborî, dikandarên bajêr bi zivistanên dijwar re jî têdikoşin. Bazarên ku ji ber şewatên ji ber sobeyên ku ji bo germkirina zivistanê tên danîn gelek caran wêran bûne, bi mîlyonan lîre zirar dane dikandarên bajêr. Ew dixwazin ku bazar bêyî ku zirar bigihê tevna dîrokî, werin restorekirin.

 

Dikandara Bazara Gel a Mezin Zeynep Duranê got ku di rojên baranî yên zivistanê de banê wê dilopan dike û ev zirarê dide gelek berhemên wê. Zeynep Dûranê got: "Em di zivistanê de sobeyê vêdixin, lê em çi bikin jî, dikan germ nabe. Me gelek caran ji rayedaran re ragihandiye, lê tiştek neguheriye. Zivistan tê û ez guman dikim ku em ê dîsa heman rewşê bibînin. Bazar di havînê de pir germ û di zivistanê de pir sar e û ev bandorê li fatûreyên me dike. Her çend di zivistanê de hundirê dikanê germ neke jî, em sobeyekê bi kar tînin. Di havînê de, em vantîlatorê bi kar tînin. Ji ber vê yekê fatûreyên me yên elektrîkê ewqas zêde ne."

 

‘EM BI HÊVÎ NE'

 

Hanîfe Guzel a ku 15 sal in li heman bazarê dikandar e, diyar kir ku xuya ye kes bala xwe nade pirsgirêkên li vê bazarê ku yek ji cihên herî girîng ên bajêr e. Hanîfe Guzelê got: "Ev bazar pir mezin e û ji hema hema her sektorê dikandar hene. Mirov dikarin li vir hilberên ku hewce dikin bibînin. Ew cihek e ku geştiyar pir caran ji bo kirînê serdana wê dikin. Lê mixabin, veberhênan tune. 152 dikandar li vir debara xwe dikin. Di dema Bekir Kaya de, projeyek hebû ku binê wê bike otopark û ser wê jî bazar, lê piştî girtina wî, kesî bala xwe neda vê yekê. Ji ber pirsgirêkên heyî, em nikarin kirê jî bidin. Li vî welatî, dewlemend her gav dewlemend in û xizan her gav xizan in. Ev ji ber şer e. Niha, welat bi pêvajoyeke aştiyê re rû bi rû ye. Em ji vê pêvajoyê bi hêvî ne; ger aştî pêk were, em ê rihet bibin. Em ê budceya ku diçe şer çêtir bi kar bînin. Aştî hêviyek e, bila niha çêbibe."

 

Dikandar Azad Kaya destnîşan kir ku ew her sal bi heman pirsgirêkan re têdikoşin. Kaya got ku nebûna lênêrîn û restorasyonê li bazarê bûye sedema xirabûna rewşa aborî ya firoşkaran. Kaya wiha domand: "Divê walîtî û odeya bazirganiyê vê derê restor bikin. Divê karên ku li kolanên din hatine kirin jî ji bo vê bazarê jî werin kirin. 300 kes li vir dixebitin. Em di zivistanê de nikarin xwe germ bikin û xerîdarên me ji ber sermayê direvin. Berê banê li vir hat restorasyonkirin, lê qet nexebitî; ew hîn jî bi avê tijî dibe. Em di zivistanê de sobeyan bi kar tînin û her zivistan, ji ber wan şewat çêdibe. Em her sal ji ber vê pirsgirêkê diqilqilin." 

 

MA / Ozlem Yacan