STENBOL - Nûnerên rêxistinên jinan, bal kişandin ser têkoşîna aştiyê ya hevpar û gotin: "Tenê pêvajoyeke çareseriyê ku jinan tê de bin, dikare aştiyê, wekheviyê û jiyana bi hev re ava bike." 

 

Têkoşîna hevpar a jinan ji bo aştiyê li Tirkiye û Kurdistanê, bi taybetî ji salên 1990'î vir ve, li ser bingehên nû xwe birêxistin dike. Bi kampanyaya "Dest Nede Hevala Min" ku di sala 1994'an de li dijî şer, neteweperestî û nijadperestiyê hat destpêkirin, Înîsiyatîfa Jinan Ji bo Aştiyê (BÎKG) ku di sala 2009'an de hat damezrandin û Înîsiyatîfa Jinan a Pêdiviya Min Bi Aştiyê Heye, îro di têkoşîna aştiyê de zemînên hevpar tên avakirin. 

 

Endama Nan û Gulê (Ekmek ve Gul) Sila Altûn, endama Tevgera Jinên Azad (TJA) Ayşe Aksoy, endama Tora Parastina Jinan Hîvda Kaya û endama Kongreya Demokratîk a Gelan (HDK) Yagmûr Yûrtsever li ser têkoşîna jinên ji nasnameyên cuda û beşên cuda yên civakê axivîn.

 

DAXWAZA HEVPAR A JINAN: AŞTÎ

 

Sila Altûnê diyar kir ku daxwaza aştiyê daxwazek e ku ji hêla jinên ji hemû netewe û baweriyan ve bi berfirehî tê pejirandin û got: "Bingehên aborî yên şeran, wêrankirina ku ew li ser jinên karker dike, awayê tundiya li hemberî jinê dike, wekî amûra şer bikaranîna destdirêjiyê û mirinê dide der. Ligel van, her çend rasterast di şerekî germ de nebin jî, ew rasterast bandorê li şert û mercên jiyana jinan dikin. Zêdebûna şerxwazî, êrişkarî û mîlîtarîzmê li çaraliyê cîhanê rasterast digihîne asteke ku jiyana jinan, ewlehiya wan, keda wan û jiyana kesên ku jiyanê diafirînin tê didize. Her çend ezmûnên me yên şer û aştiyê ji hev cuda bin jî, ev yek ji wan daxwazên herî berfireh e ku em dikarin parve bikin û bi hev re li ser bisekinin. Ji ber ku kiryara şerxwaziyê bi xwe tê wateya nebûna aştiyê û hewldana sînordarkirina daxwaza aştiyê bi deverên sînorkirî. Ev di heman demê de tê vê wateyê ku jin di jiyana xwe de bi encamên din ên şer re rû bi rû dimînin. Aştî, daxwazek girîng e ji bo jinan, nemaze jinên karker û kedkar û ew daxwazek e ku divê em bi hev re ji bo wê tevbigerin."

 

‘JI BO AŞTIYÊ AZADIYA FIZÎKÎ YA OCALAN DIVÊ'

 

Ayşe Aksoyê destnîşan kir ku aştî ne tenê meseleyek e ku bandorê li gelê kurd an jinên kurd dike û got: "Aştiya civakî, meseleya her jinên ji her tebeqe, ziman, nijad û gelan e. Ji ber ku îro, pereyê ku ji bo polîtîkayên şer tê xerckirin ji mitbax û malên me tê veqetandin. Şer ne tenê zirarê dide komek an cîhekî; ew zirarê dide tevahiya mirovahiyê. Ji ber vê yekê, divê hemû jin bi hev re bi hevgirtinî tevbigerin û destê aştiyê dirêj bikin û li dijî şerê qirêj rawestin. Wekî din, em ê hemû windakerên vî şerî bin. Em ji têkçûna pêvajoya aştiyê bi fikar in. Birêz Abdullah Ocalan hemû gavên pêwîst bi rêxistinê re avêtin, lê îro, dema ku em lê dinêrin, şert û mercên wekhev tune ne û ji aliyê din jî bersivek tune. Divê azadiya fizîkî ya Abdullah Ocalan bi tevahî bê misogerkirin. Ji ber ku pêvajoya aştiyê di şert û mercên wekhev de nayê meşandin."

 

ŞER Û BEDENA JINÊ

 

Hîvda Kayayê jî destnîşan kir ku piştî têkçûna pêvajoyên danûstandinên berê êrişeke dijwar û şerek pêk hatiye û got: "Piştî sala 2016'an, polîtîkayên şer ên dewletê û tayinkirina qeyûman zêde bûn. Hem qeyûman û hem jî polîtîkayên şerê taybet rasterast jinan hedef girtin. Bi rastî jî hewcedariya me bi aştiyê heye; Ez bawer dikim ku jin, ji ber nasnameyên xwe yên bindest, vê hevkariyê hêsantir ava dikin. Bi rastî jî hewcedariya me bi aştiyê heye ku em destên hev bigirin û di jiyanê de israr bikin. Ev ne tenê ji bo Tirkiyeyê, li Filistîn, Arjantînê jî… Jin her gav yekem kes in ku dengê xwe bilind dikin. Polîtîkayên şer, di ser bedenên jinan de tên pêkanîn, qeyûman herî zêde bandorê li jinan dikin û ew saziyên jinan digirin. Wekî jin, em hewcedariya wî dengî ne, hewcedariya bi girtina wî destî ne." 

 

TÊKOŞÎNA HEVPAR

 

Yagmûr Yûrtseverê bal kişand ser girîngiya têkoşîna hevbeş a jinan ji bo aştiyê û diyar kir ku jin li derî pêvajoyên aştiyê tên hiştin û wiha got: "Serdestiya mêran tê sepandin da ku keda me bidize, me ji mekanîzmayên biryardanê dûr bixe û em ji hemû pêvajoyên siyasî werin dûrxistin. Lêbelê, aştî û çareserî ancax bi daxilbûna jinan dikare bê avakirin û ev jiyana hevbeş, wekhevî û azadiyê misoger bike. Têgihîştina têkoşîna kolektîf a ku jinan ji salên 1990'î vir ve daye destpêkirin, bi rêgez û rêbazên xwe, peywirekê dide ber Tirkiyeyê. Ango em hem ji aliyekî ve têdikoşin hem jî dibin mînak." 

 

MA / Yeşîm Tukel